De strijd tegen nepnieuws. Een korte lezing van Professor Cees Hamelink...

In het coalitieakkoord van de huidige regering staat dat persvrijheid onmisbaar is voor een goed functionerende democratie. En men spreekt van een heuse strijd tegen nepnieuws en desinformatie. Dat zijn grote woorden. Maar wat betekent het eigenlijk? Emeritus hoogleraar en columnist Cees Hamelink legt het uit.

Dat een regering zich uitspreekt voor persvrijheid is natuurlijk niets nieuws. Het is een mantra dat wereldwijd en door alle tijden wordt herhaald. Veel belangrijker is het om te kijken naar wat er níet wordt gezegd. “Is het kabinet ook bereid om de strijd aan te gaan met Big Tech?” vraagt Hamelink zich af. Zij zijn immers verantwoordelijk voor de wijdverbreide censuur op sociale media. “En is het kabinet ook bereid tot economische maatregelen die tot een werkelijk onafhankelijke pers leiden?”

Wat is desinformatie?

Het kabinet maakt niet duidelijk wat men precies verstaat onder desinformatie. Vaak gaat het slechts om ideeën en opvattingen. Het Amerikaanse Hooggerechtshof sprak al in de jaren ‘70 uit dat er geen verkeerde ideeën en opvattingen bestaan, dat álles gezegd moet kunnen worden. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens gaat nog verder en stelt dat de eis dat wat gezegd wordt ook waar moet zijn, juist een bedreiging vormt voor de persvrijheid.

Ook verwart men desinformatie vaak met antidemocratische informatie. Maar ook een democratisch gekozen regering kan antidemocratische maatregelen treffen. Een vrije pers moet hiertegen kunnen reclameren, zonder in verband gebracht te worden met terrorisme, zoals het kabinet doet in het coalitieakkoord.

Handreiking

Wat zou het kabinet kunnen doen om te laten zien dat men pal staat voor de persvrijheid? Constructief als Cees Hamelink is, draagt hij hiervoor aan het einde van zijn betoog een interessante suggestie aan.