Marie-Thérèse ter Haar: "Wij zijn gebruikt" .

Documentaire een verloren vrede brengt pijnlijk geopolitieke waarheid aan het licht.

De foto is een visueel statement over de complexe balans van macht in Europa en het Oosten. De spanning tussen historische banden, economische belangen en de politieke druk van wereldmachten weerspiegelt de geopolitieke uitdagingen van onze tijd.

Met de documentaire Een Verloren Vrede trekt Marie-Thérèse ter Haar, oprichter van de Rusland & Oost-Europa Academie, een scherp geopolitiek statement: het conflict tussen Rusland en Oekraïne is geen simpel zwart-witverhaal. "Wij zijn gebruikt," zegt ze onomwonden. Samen met haar broer Roy ter Haar, die verantwoordelijk is voor de cinematografie en voice-over, heeft ze een tweeluik gemaakt dat kijkers confronteert met de verborgen lagen van de geopolitieke crisis.

"Een onnodige oorlog".

Volgens Ter Haar was de oorlog tussen Rusland en Oekraïne te voorkomen. "Dit conflict is het resultaat van decennia van geopolitieke provocaties," stelt ze in de documentaire. De uitbreiding van de NAVO tot aan de grenzen van Rusland en de gebeurtenissen rondom de Maidan-revolutie in 2014 worden aangehaald als keerpunten. "Toen Poetin herhaaldelijk waarschuwde dat verdere NAVO-uitbreiding een rode lijn was, werd dat in het Westen genegeerd," zegt ze.

De documentaire citeert prominente stemmen zoals de Duitse oud-politicus Klaus von Dohnanyi: “Dass Russland diesen Krieg begonnen hat, ist ein Verbrechen. Dass der Westen ihn nicht verhindert hat, eine Sünde.” Het is deze dubbelzinnigheid die Ter Haar wil blootleggen. “Rusland is de agressor, maar de vraag waarom het zover heeft kunnen komen, wordt niet gesteld.”

Gemiste kans op Euraziatische samenwerking.

Een van de centrale thema’s in de documentaire is de gemiste kans op samenwerking tussen Europa en Rusland. In 2001 bood Poetin in de Duitse Bondsdag een partnerschap aan “van Lissabon tot Vladivostok”. Volgens Ter Haar werd deze handreiking in de kiem gesmoord door strategische belangen van de Verenigde Staten. "Het Amerikaanse beleid was erop gericht om een economisch sterke alliantie tussen Europa en Rusland te voorkomen," stelt ze. "Samen zouden zij een onbetwiste grootmacht vormen, en dat was een doorn in het oog van Washington."

Europa’s energiecrisis: een geopolitiek fiasco.

Ter Haar wijdt een deel van de documentaire aan de gevolgen van de energiecrisis, die volgens haar onlosmakelijk verbonden is met de geopolitieke verhoudingen. "De vernietiging van de Nord Stream-pijpleidingen is niet alleen een economisch, maar ook een strategisch verlies voor Europa," legt ze uit. Duitsland, dat jarenlang economisch floreerde dankzij goedkoop Russisch gas, kampt nu met groeiende economische problemen. "Europese leiders, waaronder Olaf Scholz, lijken zich niet te realiseren hoe destructief de Amerikaanse invloed is geweest," stelt ze.

De menselijke kant van een vergeten natie.

Naast geopolitieke analyses biedt de documentaire ook een inkijk in het leven van gewone Russen en Oekraïners. Ter Haar benadrukt de culturele verwevenheid van beide volken en wijst op de miljoenen Russen die in Oekraïne wonen. "In het Westen vergeten we vaak dat deze oorlog ook een interne strijd is tussen twee volkeren met een gedeelde geschiedenis," zegt ze. Ze pleit voor meer begrip voor de complexiteit van het conflict en benadrukt dat het cruciaal is om de menselijke kant niet uit het oog te verliezen.

"Hebben we niets geleerd van het verleden?".

Met Een Verloren Vrede doet Ter Haar een oproep tot reflectie. Ze vraagt journalisten en politici om eerlijker en meer feitelijk te zijn in hun berichtgeving en beleidsvoering. "De eenzijdigheid van het narratief in het Westen is verbijsterend," zegt ze. "We hebben niets geleerd van eerdere conflicten, waarin propaganda en desinformatie het publieke debat hebben vergiftigd."

Ze waarschuwt voor de gevolgen van de huidige koers. "Als we doorgaan met het blindelings volgen van Amerikaanse belangen, dreigen we niet alleen onze onafhankelijkheid te verliezen, maar ook de kans op een duurzame vrede."

Een persoonlijke missie.

Voor Ter Haar is de documentaire meer dan een analyse; het is een persoonlijk project dat voortkomt uit haar jarenlange ervaring met Rusland. "Mijn fascinatie begon al als kind," vertelt ze. "Ik zag de letters CCCP op een trein en wilde alles weten over dit immense land." Haar studies in Leningrad en haar latere werk voor de Rusland & Oost-Europa Academie hebben haar geleerd om met een open blik naar Rusland te kijken.

Met "Een Verloren Vrede" wil ze niet alleen informeren, maar ook inspireren tot dialoog.
"Het is tijd dat Europa zijn eigen koers gaat varen. Alleen dan kunnen we een weg vinden naar vrede en stabiliteit."

De documentaire Een Verloren Vrede beleeft op 14 december zijn première in Studio Paradiso, gevolgd door een publiek debat met Marie-Thérèse en Roy ter Haar. Op 15 december wordt de documentaire uitgezonden op Blackbox.tv. Tickets voor de première zijn verkrijgbaar via www.studioparadiso.nl.