Narcissisme

Een narcistische persoonlijkheidsstoornis is tweezijdig. Aan de ene kant staat een opgeblazen gevoel van zelfbelang en zucht naar bewondering centraal, en aan de andere kant is er sprake van een extreem gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid. Narcistisch gedrag is vaak lastig te herkennen.

Wat is narcisme?
Narcisme is niet makkelijk te herkennen. De omgeving van iemand met deze stoornis krijgt meestal te maken met de ‘grootse’ kant van de medaille, toch geldt dit niet voor alle mensen met narcisme. Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis vertellen over het algemeen graag over hun probleemloze leven, grootse toekomstplannen en buitengewone prestaties en capaciteiten. En wanneer je zo iemand oppervlakkig kent, kun je dan ook erg onder de indruk raken van zo’n getalenteerde persoonlijkheid.

Is narcisme erfelijk?
Narcisme is deels erfelijk. Dit betekent niet automatisch dat iemand met een narcistische vader of moeder ook meteen een narcistische persoonlijkheidsstoornis ontwikkeld. Opvoeding en omgevingsfactoren spelen namelijk ook een rol. Ook kan een traumatische gebeurtenis de oorzaak zijn van het ontwikkelen van narcisme.

Narcisme kenmerken
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben deze bewondering en aandacht vaak ook nodig om zichzelf de moeite waard te vinden. Veel mensen met narcisme vinden bovendien dat ze er recht op hebben. Daarin speelt mee dat ze het idee hebben dat ze door hun uitzonderlijkheid bepaalde privileges verdienen die anderen niet hebben. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis voelt zich meestal verheven boven anderen en sommige van hen zullen een ander moeiteloos ‘gebruiken’ wanneer zij hier zelf beter van kunnen worden. Nogmaals: een narcist herkennen is niet makkelijk.

Een aantal narcisme kenmerken op een rij:
Mensen met narcisme zijn ervan overtuigd dat zij meer ‘bijzonder’ zijn dan andere mensen. Dit laten zij ook graag aan anderen merken.
Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis wil constant bewonderd worden. Hij of zij geniet daar enorm van.
Een gebrek aan empathie
Gespeeld charmant zijn
Verslaafd aan aandacht krijgen
Agressief gedrag vertonen
Gebrek aan emoties
Een groot ego
Macht willen hebben
Gebrek aan berouw of schuldgevoelens
Extreem jaloers zijn

Andere narcisme symptomen

Maar er zijn nog meer narcisme symptomen, want diep van binnen zijn mensen met narcisme vaak eenzaam, kwetsbaar en hebben ze een groot minderwaardigheidsgevoel. Mensen met narcismekenmerken zijn dan ook erg gevoelig voor krenking en afwijzing. Kritiek op hun gedrag leidt in hun gedachte vaak direct tot het onderuithalen van hen als persoon. Ze reageren in dit soort gevallen vaak met woede, maar verbergen daarmee de onmacht, onzekerheid en schaamte die ze diep van binnen voelen. Daarbij komt dat ze grote moeite hebben met het verdragen van echte intimiteit, omdat dan ook wordt verlangd dat je je kwetsbaarheid kan tonen en je klein mag zijn.

De zojuist beschreven kanten van de medaille gelden overigens niet voor alle mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Bij sommige van hen blijft de ‘grootse’ kant meer op de achtergrond en zien we juist meer de minderwaardige kant aan de oppervlakte, waarbij zij nog steeds erg op zichzelf gericht zijn. Mensen met narcisme zijn vaak veel energie kwijt aan hun gevoel van minderwaardigheid en hebben weinig oog voor anderen en hun eigen gevoelens. Toch voelen ze zich ook speciaal en uniek, waarbij ze vanuit hun minderwaardigheid kunnen denken dat ze bepaalde dingen niet hoeven doen, gewoon omdat ze er recht op hebben.
Omgaan met narcisme

Wat in het algemeen geldt voor alle mensen met narcisme is dat ze in hun leven vaak te maken krijgen met problemen op hun werk en in intieme relaties. Grootste plannen worden dan niet waargemaakt of collega’s hebben last van het egocentrische en (subtiel) manipulerend gedrag waarbij afspraken soms niet worden nagekomen. Partners en kinderen van iemand met narcisme voelen zich daarnaast vaak niet gehoord en gesteund, krijgen zelf weinig ruimte om eigen ideeën te ontplooien of krijgen soms zelfs met agressie te maken. Op dit soort momenten, wanneer hun ‘buitenwereld’ op springen lijkt te staan, komt de onzekere en minderwaardige kant van de medaille (nog) meer in beeld. Angst, somberheid en depressies liggen dan op de loer. Wanneer dat gebeurt, is de kans het grootst dat iemand zichzelf voor een behandeling aanmeldt. Eerder zal dit niet snel gebeuren, dan ligt de ‘last’ vooral bij mensen uit zijn of haar omgeving.
Narcisme bij mannen en vrouwen

Niet alleen mannen, maar ook vrouwen kunnen last hebben van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Toch is er wel sprake van verschillen. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen zich vaak minder dominant voordoen dan mannen. Zij wekken de schijn lief, zorgzaam en vriendelijk te zijn. Vrouwen zijn vaak wat gewiekster dan mannen.

Andere opvallende verschillen zijn:

Vrouwen hebben meer problemen met ouder worden
Vrouwen zijn minder overmoedig
Vrouwen gooien vaak eerder hun lichaam in de strijd