Na trasie rowerowej przez wieś Lipków i Niepokalanów

Pierwsza wzmianka o Łupkowie lub Lubkowie (dzisiejszy Lipków) – własności rycerskiego rodu Prusów – pochodzi z 1414. Wieś położona na skraju Puszczy Kampinoskiej na słabych gruntach często zmieniała właścicieli. W XVIII wieku należała m.in. do Zamoyskich (kanclerz Andrzej Zamoyski) i Mniszchów (marszałek wielki koronny Michał Mniszech). 1 stycznia 1790 wieś przeszła na własność Paschalisa Jakubowicza, który otworzył tu manufakturę słynnych lipkowskich pasów kontuszowych i zbudował dwór. W 1791 wizytę złożył tu król Stanisław August Poniatowski[a]. W 1792 powstał kościół. Autorem projektu był Hilary Szpilowski.

24 stycznia 1811 Paschalis Jakubowicz sprzedał dobra swojemu synowi Feliksowi. Kiedy 1812 Feliks zmarł, podobnie jak wkrótce sam Paschalis, Lipków przeszedł na własność najstarszego syna Paschalisa, Józefa Paschalisa Jakubowicza, ożenionego z Ludwiką z Ryxów. Ten wyremontował zniszczone budynki fabryczne i wznowił produkcję, tym razem materiałów jedwabnych, płóciennych, bawełnianych i innych. Fundamenty budynków fabrycznych, zarośnięte trawą, znajdują się na skraju polany, za przykościelnym cmentarzem. W 1827 wieś liczyła 22 domy i 264 mieszkańców.

''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Założony w sierpniu 1927 r. na ziemiach ofiarowanych przez księcia Jana Druckiego-Lubeckiego, klasztor niepokalanowski stanowił miejsce działalności świętego o. Maksymiliana Marii Kolbego, franciszkanina. Początkowo osiedle zakonne zajmowało niewielki obszar, jednak wraz z rozwojem dzieła rosła też jego powierzchnia (książę Drucki-Lubecki ofiarował następne działki na postawienie kolejnych budynków). 8 grudnia 1927 r. w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny klasztor poświęcił prowincjał o. Korneli Czupryk[2]. Pierwotnie o. Maksymilian planował nadać osiedlu nazwę „Zagroda Niepokalanej”, jednak o. Korneli przekonał go do nazwy Niepokalanów[3].

Przed wybuchem II wojny światowej w klasztorze mieszkało 760 zakonników, natomiast sam Niepokalanów stanowił duży ośrodek wydawniczy pism religijnych w Polsce. Drukarski park maszynowy liczył w tym czasie m.in. 3 maszyny rotacyjne oraz kilka linotypów i maszyn płaskich. Wydawnictwo zużywało rocznie ok. 1600 ton papieru na prawie 60 mln egzemplarzy drukowanych tu czasopism (nakład samego miesięcznika „Rycerz Niepokalanej” dochodził do miliona egzemplarzy).

Od lipca 1931 r. działała w klasztorze Ochotnicza Straż Pożarna, złożona z braci zakonnych, co było niespotykane w innych krajach[4]. Wspomniana Straż, wyposażona w prosty sprzęt (ręczne sikawki, beczkowóz własnej roboty, drabiny, bosaki) miała za zadanie dbać o bezpieczeństwo pożarowe drewnianych budynków mieszkalnych i wydawniczych klasztoru. W razie pożaru śpieszyła też z pomocą okolicznym mieszkańcom. W 1940 r. wyremontowali i dostosowali do celów gaśniczych samochód osobowy Minerva, który użytkowali w latach 1941-1958[5].

Budynek Radia Niepokalanów

Wieża bazyliki i klasztorny staw

Odrestaurowana stara kaplica
W kwietniu 1938 r. przygotowano plan otwarcia małego lotniska w Niepokalanowie dla potrzeb wydawnictwa. W grudniu 1938 r. nadano pierwszą audycję z nowo założonego radia SP3-RN (Stacja Polska 3 – Radio Niepokalanów). Działalność franciszkańskiego radia nie wyszła poza fazę próbnych audycji, gdyż starania o koncesję radiową przerwał wybuch wojny.