"ስሁት አስተሳሰብን የማረቅ ውይይት"፡ ዶክ ደብሩ ነጋሽ

ስምን መልአክት ያወጡታል ይባላል ፡፡ ይህ እንግዲህ የሰውን ስም በተመለከተ ነው፡፡ ማህበረስብን አገርን በተመለከተ ስሞች በተለያየ ምክንያት ሊወጣ ይችላል ፡፡ የብዙ ማህበረሰብ ስም ወይም የቦታ ስም እረጅም ታሪክ ስለሚኖረው ስሙ የወጣበትን ምክኛት ፡ ያወጣን አካል ለማውቅ ያስቸግራል፡ ኢትዮጵያ የሚለው ስያሜ በግሪኮች እንደተሰጠ ይነገራል ፡ ትርጉሙም በፀሐይ የጠየመ ወይ የጠቆረ ነው ብለው ነግረውናል፡፡ ትልቁ አሁጉር አፍሪካ የቀድሞ ስሙ በውል ባይታወቅም አፍሪካ የተባለው በአንድ የሮም ጀነራል እንደሆነ ይነገራል ፡ አምሓራ የሚለው ስያሜ የመጣው ከግእዝ ቃል ነው የሚሉ አሉ አማ ማለት ሕዝብ ሲሆን ሓራ ማለት ነፃነት ማለት ነው ጥቅል ትርጉሙ ነፃ ሕዝብ ማለት ነው ፡፡
አሁን ባለንበት የፖለቲካ መልክአ ምድር ጋላ የሚለው ስም አወዛጋቢ ፡ የፖለቲካ መስመር መለያ ፡ ዝቅ ሲልም የፖለቲካ ዋልጌነት ተብሎ ይቆጠራል ፡፡ ነገር ግን ታሪካ አዋቂዎች እንደሚነግሩን ጋላ ሊያወዛግብ፡ ሊያጣላ ፡ በፖለቲካ ዋልጌነትም ሊያስጠይቅ የሚችል ቃል ( ስም ) አይደልም፡፡
ጋላ የሚለው ቃል በትንሹ ሶስት ምጮች አሉት ይባላል፡ አንዲ የሱማሌው ጋል ወይም ጋላ የሚለው ሲሆን ይህም ክርስቲያንም ሆነ እስላም ያልሆነ ማለት ነው፡ በሌላ በኩል ይህ ማህበረስብ ገላና ከተባለ ቦታ መጣ ስለተባለ ጋላ ተባለ ይሚሉ አሉ፡ ይህ ክሆነ ጋላ እንዴት ፀያፍ እና ስድብ ሊሆን ይችላል?

ዛሬ ጋላ ማለት ወንጀል ያደረጉት የመኢሶን መሽራቾች ዶር ሃይሌ ፊዳ ናቸው በእናቱ ወገን ብቻ ጋላ የሆነ በአባቱ የመናዊ አረብ ( በእናቱ ዘር መጠሪያ የሚያፍር ወይም ያፈረ ማለት ነው)

ጋላ የሚለው ቃል ከአማራ ጋር የሚያገናኘው አንዳችም ነገር የለም ፡፡ አንድ አማራ ጋላ ስላለ በስነ ልቦና በአካል ሊቀጣ አይገባም ፡፡ ነገር ግን ላላፉት 45 አመታት በአማራው ስነ ልቦና ላይ ከፍተኛ የማጥቃት ዘመቻ በመከናወኑ ትላትና አማራነቱን ክዶ ዛሬ ደግሞ የጠላቱን ስም ክዶ ይገኛል፡፡ ይህ በጣም ከፍተኛ የስነ ልቦ ቀውስ እና ለጠላቶች ድል ነው፡፡ አማራ የሚያረደውን የሚገለውን ፡ የሚያፋናቅለው በታሪክም ሆነ በአሁኑ ሁኔታ አገር አልባ ያደረገውን ጠላቱን በትክክለኛ እና ታሪካዊ ስም ጠርቶ መዋጋት አለብት ፡፡ ጋላ ጋላነቱን ቁርበት መኳኳቱን አይተም እንደተባለው ጋላን ኦሮሞ አልከው ፡ አንግሎ ሳስክሰን አልከው ፡ ጀረምን አልከው " መልአክ አልከው አንተን ከማረድ ወደ ኋላ አይለም ፡፡

ይህ ውይይት ያተኮረው በዛ ሃቅ ላይ ነው ፡ አዳምጡት ፡አጋሩት አስተያየት ስጡበት