Johan Op De Beeck: Leopold II - Het Hele Verhaal (Klara Podcast Aflevering 5)

Wanneer Leopold II in 1865 de troon bestijgt, maakt hij de belofte om België ‘mooier en beter’ te maken.

Hij heeft uitgesproken ideeën over de verfraaiing van Brussel, zeker als het over parken gaat. Hij legt daarvoor al zijn gewicht in de schaal en tast soms diep in zijn eigen buidel om grote stukken grond aan te kopen.

“ Ik ben genereus en sta op het punt een offer te brengen van meerdere miljoenen ter verfraaiing van mijn hoofdstad. Het zal me drie tot vier jaar loon kosten, maar ik wens dat mijn leven hier op aarde veel sporen nalaat “

Onder zijn bestuur worden er 16 nieuwe parken en lanen aangelegd. Het wordt hem in dank afgenomen, want het Ter Kamerenbos wordt bijvoorbeeld een groot succes. Ook de overkoepeling van de Zenne en een brede ringweg rond Brussel behoren tot zijn moderniseringsplannen. Het vele geld dat hij uitgeeft voor openbare werken staat echter in schril contrast met zijn eigen bijna ascetische levensstijl.

Plantkunde is één van zijn hobby’s. Reden waarom hij de beroemde Koninklijke serres laat bouwen. Dit revolutionaire bouwwerk van Alphonse Balat en Henri Maquet zet de Belgische architectuur wereldwijd op de kaart. Vanaf 1872 is hij ook bezig met de plannen voor het Jubelpark. Dat zou klaar moeten zijn tegen 1880 voor de viering van het 50-jarige jubileum van België. Maar het gaat trager dan voorzien : de eerste steen wordt pas gelegd in 1890.

Zijn grootste ambitie blijft echter de economische expansie van het land. Ondanks de Belgische neutraliteitspositie begint hij weer ernstig na te denken over een kolonie. Hij beseft dat hij daarvoor eerst de publieke opinie op zijn hand moet krijgen. Leopold volgt de publicaties van de geografische verenigingen op de voet. Kaarten worden tot in de kleinste details bestudeerd. Vooral de verslagen van Livingstone brengen hem op ideeën. Afrika! Geen enkele van de grootmachten schijnt belangstelling te hebben voor dit ‘donkere continent’. Leopold ziet zijn kans schoon. Hij wil grootste expedities opzetten naar dat nog onontgonnen Afrika. Tegen zijn nauwe medewerkers heeft hij de mond vol van ‘het beschavingsidee’.

“Deze expedities beantwoorden aan een buitengewoon beschavende christelijke gedachte: de slavernij in Afrika afschaffen, de duisternis die nog in een deel van de wereld heerst verdrijven, de hulpbronnen die reusachtig lijken leren kennen, kortom, er de schatten van de beschaving uitstorten, dát is het doel van deze moderne kruistocht ons tijdvak waardig.”

Het komt er nu op aan om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Daarom organiseert hij in september 1876 een eigen geografische conferentie in Laken. Leopold laat tijdens de conferentie niets merken van zijn koloniale ambities, maar stelt wel voor om Midden-Afrika onder het bestuur te brengen van een soort internationale autoriteit die de slavenhandel kan bestrijden en beschaving rondstrooien dankzij reguliere handel en systematische exploratie. Daarmee kroont hij zich tot de morele leider van de beweging tegen slavernij.
Op de laatste dag van de conferentie wordt de ‘Association internationale pour l’exploration et la civilisation de l’Afrique centrale’ of kortweg de AIA opgericht. De conferentie wordt door iedereen als een groot succes beschouwd. Niemand heeft in de gaten wat de ware ambities van Leopold zijn.

Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck

Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo

Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094

#JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal